Kind & Voeding
Een product van Stoarm

Blog

Blog - De magie van darmbacteriën

Wat is een goede darmgezondheid en hoe wordt deze beïnvloed?

In een razend tempo verschijnen er onderzoeken over het belang van de ontwikkeling van de microbiota tijdens de eerste levensfase. Reden genoeg voor nieuwsoverkindervoeding om eens dieper in deze complexe materie te duiken.

Ontwikkeling start eerder dan gedacht
Hoe ontwikkelt de microbiota? In eerste instantie werd er gedacht dat foetussen geen bacteriën in hun darmen hadden, tot het moment dat ze geboren worden. Maar dit  blijkt niet helemaal juist, in het meconium zijn al bacteriën aanwezig. Het eerste contact met bacteriën vindt plaats tijdens de zwangerschap weliswaar in een laag aantal en met een beperkte diversiteit. Tijdens een natuurlijke bevalling komt een baby met meer bacteriën van de moeder in aanraking. Voornamelijk door contact met het geboortekanaal en huid op huid contact met de moeder na de geboorte.

Kolonisatie van de darm
Bij een pasgeboren baby groeien darmbacteriën uit tot een volwaardige darm microbiota. Dit is mogelijk doordat er in eerste instantie zuurstof aanwezig is. Bovendien vormen de maag en dunne darm nog geen selectieve druk uit. Hierdoor kunnen bacteriën zich eenvoudig vestigen op de darmwand. De opbouw van deze complexe micro-organismen ofwel de microbiota gebeurt volgens een vast patroon waarbij zich eerst bacteriën vestigen, die de aanwezige zuurstof verbruiken zoals: Escherichia coli en Streptococcen. Al snel ontstaan de juiste omstandigheden voor andere bacteriën zoals Lactobacillen (melkzuurbacteriën). In het maag-darmkanaal komt steeds minder zuurstof beschikbaar, zodat uiteindelijk ook de anaerobe bacteriën (zonder zuurstof) zoals Bifidobacteriën zich in de darm kunnen vestigen en in aantal toenemen. Vervolgens neemt de concentratie aan micro-organismen toe (koloniseren). De groei wordt zorgvuldig gereguleerd door antibacteriële stoffen die de pasgeboren baby zelf uitscheidt.  Doordat de baby steeds opnieuw in aanraking  komt met andere bacteriën kan de microbiota zich verder ontwikkelen tot een complexe variatie van honderden soorten bacteriën. Het aantal en de diversiteit worden sterk beïnvloed door externe factoren. Omstandigheden die grote impact hebben op de ontwikkeling zijn o.a.de zwangerschapsduur, de locatie van de bevalling (hospitalisatie vergeleken met thuisbevalling), de bevallingswijze, antibioticagebruik en tenslotte het type voeding.

Bevallingswijze
Een kind dat via een keizersnede geboren wordt heeft initieel een andere microbiota samenstelling dan een baby die op de natuurlijke manier op de wereld komt. Verschillende studies laten zien dat baby’s geboren via een keizersnede  worden gekoloniseerd met een mengsel van bacteriën die doorgaans zijn te vinden op de huid en in ziekenhuizen, zoals Staphylococcus en Acinetobacter. Om toch de gunstige effecten van moederlijke bacteriën binnen te krijgen is er een  nieuw fenomeen  “Vaginal seeding”. Dit houdt in dat er bij een keizersnede een uitstrijkje uit het geboortekanaal wordt aangebracht op de mond en de ogen van de pasgeboren baby om zo ook de gunstige bacteriën in de darm te laten ontwikkelen.

Type voeding
Het type voeding, borstvoeding ten opzichte van flesvoeding heeft een grote impact op de ontwikkeling van de microbiota.  Het geven van 6 maanden exclusieve borstvoeding  lijkt  de minder gunstige  diversiteit  van een keizersnede op  lange  termijn  te  kunnen compenseren. Dit komt door de antilichamen en de voedingsstoffen uit borstvoeding die de groei van bepaalde soorten bacteriën stimuleren. Borstvoeding zorgt bovendien voor een beschermend laagje over de darmwand en stimuleert de rijping van de darmwand. Daarnaast helpt borstvoeding het immuunsysteem groeien door het onderscheiden van lichaamsvreemde eiwitten en hierop een passende reactie te ontwikkelen. Moedermelk is dus als het ware in staat om de initiële ontwikkeling van de microbiota  die plaatsvond tijdens de bevalling verder te ontwikkelen.

Flesvoeding
Probiotica zijn levende micro-organismen die kunnen worden toegevoegd aan standaard zuigelingen voeding of worden gesuppleerd in de vorm van tabletten of druppels. Er zijn veel soorten probiotica beschikbaar, met verschillende bacteriën die allemaal een andere werking hebben. Er is nog maar weinig bekend over het effect, het nabootsen van de microbiota is immers heel complex.  Er zijn wel enkele studies die aantonen dat probiotica effect heeft bij krampjes of allergische aandoeningen, maar de opzet van de studies is heel verschillend en daardoor is het appels met peren vergelijken. Sommige flesvoedingen hebben toegevoegde prebiotische vezels.  Deze vezels worden als voeding gebruikt door de micro-organismen in de darm van de zuigeling en zo kan de diversiteit en de hoeveelheid van de bacteriën in de microbiota worden beïnvloed.  Echter is er momenteel nog geen concluderend bewijs dat dit daadwerkelijk gezondheidswinst oplevert.

Immuunsysteem
Onze darmbacteriën spelen een belangrijke rol in ziekte en gezondheid, en hebben nauw contact met het immuunsysteem.  Zo kan het ontbreken van de blootstelling aan de gunstige micro-organismen bij kinderen die met een keizersnede geboren worden of kinderen die veelvoudig antibiotica krijgen, een verklaring zijn voor het vaker voorkomen van atopische ziektes.  Er is er een directe link met astma maar ook een hogere incidentie van obesitas, allergieën, coeliakie en diabetes type 1. Een mogelijke oorzaak hiervoor is onvoldoende stimulatie van het immuunsysteem om een tolerante omgeving te creëren waardoor allergieën en auto-immuun ziektes in de hand worden gewerkt.

Toekomst
Het onderzoeksveld  naar de microbiota is veelbelovend en met de nieuwe genetisch technieken is er de laatste tijd veel in kaart gebracht over de ontwikkeling van de  micro-organismen in de darmen van zuigelingen. Toch zijn er nog veel vragen onbeantwoord zoals:  Hoe ziet een gezonde microbiota eruit? Van welke bacteriën word je ziek? Welke voorkomen dat juist? En hoe verloopt dat proces in de darmen wanneer iemand ziek wordt? Op deze vragen kan (nog) geen antwoord worden gegeven omdat het niet duidelijk is wat darmbacteriën precies doen voor de gezondheid. Kortom een veelbelovend onderzoeksgebied dat volop in beweging is en waar we in de toekomst nog veel over zullen horen.

Literatuur:

  • Azad et all Impact of caesarean section delivery and breastfeeding on infant gut microbiota at one year of age. Allergy, Asthma & Clinical Immunology 2014 10
  • Azad et all Gut microbiota of healthy Canadian infants: profiles by mode of delivery and infant diet at 4 months. CMAJ : Canadian Medical Association journal 2013
  • Walker A, Breast milk as the gold standard for protective nutrients. The Journal of pediatrics 2010 156: S3-7
  • V A J Cunnington Vaginal seeding of infants born by caesarean section BMJ 2016; 352:i227

Websites:

Terug naar het overzicht
comments powered by Disqus